Publicité

Lionel Lajoie: «Nou kiltir melanze prezan dan nou langaz, limem siman nou linite nasional»

29 octobre 2021, 18:00

Par

Partager cet article

Facebook X WhatsApp

Lionel Lajoie: «Nou kiltir melanze prezan dan nou langaz, limem siman nou linite nasional»

Hier, jeudi 28 octobre a marqué la «Zourne internasional kreol». Quelle est la situation de la culture créole à Maurice et l’évolution de la langue ? Pour nous en parler, Lionel Lajoie, 26 ans. Ce Curepipien s’est engagé dans le combat pour la reconnaissance de la langue créole à Maurice et figure parmi les jeunes les plus en vue et actifs dans cette lutte et il est souvent sollicité par des institutions pour rédiger des discours en kreol.

Ki ou fer dan lavi ? 
Apre mo bann kour Liniversite Moris, mo’nn zwenn ti lekip otour Prof. Carpooran ki’nn travay lor trwaziem edision Diksioner Morisien ek prototip Diksioner Kreol Rodrige, apre sa mo’nn fer enn staz enn an Creole Speaking Union. Depi enn an, mo pe travay an freelance, mo fer tradiksion ou koreksion... 

Yer finn mark lazourne internasional langaz kreol. Antan ki zenn ki milit pou langaz Kreol, ki sa lazourne-la reprezante pou ou ? 
Se lokazion atard nou lor rises nou langaz ek nou kiltir ek pou realiz bote nou lidantite kreol. Fer bilan bann diferan letap par lekel nou langaz inn pase, ek sime ki reste pou fer pou li gagn plas ki li merite. 

Ki ou panse lor evolision langaz kreol ? 
Depi bann lane 70, kot enn mouvman an faver langaz Kreol inn leve, nou’nn fer boukou sime. Ek lor 20 dernie lane, nou’nn fer bann pa inportan. Zordi, mem si ena dimounn ki ankor ena bann pozision konservater, nepli ena bel deba lor stati langaz Kreol Morisien, lor pertinans so introdiksion dan lekol, lor nesesite fer li vinn medium lansegnman. Ankor ena bann postir politik ek ideolozik, me lor terin largiman enn gro parti konba-la inn fini gagne. Li responsabilite bann desider politik zordi swiv mouvman ki bann intelektiel, akter kiltirel ek lasosiete an zeneral inn fini fer. 

Ena boukou deba lor introdiksion Kreol Morisien dan Parlman. Ki ou panse lor la ? 
Li kont bann valer demokratik ki nou langaz pena so plas dan landrwa kot nou avoy nou bann reprezantan. Ena enn koze ki dir: enn desizion ki pran san nou, li enn desizion ki pran kont nou. Enn manier exklir dimounn depi enn desizion se exklir so langaz. Mem si sanzman-la pa pou demin, nou ti pou apresie trouv bann prev volonte politik ki al dan sa sans-la. 

Ki ou lopinion lor linportans Kreol Morisien pou Repiblik Moris ? 
Langaz fasonn lidantite ek vis-versa. Nou kiltir melanze prezan dan nou langaz, limem siman nou linite nasional. Moris li enn later imigrasion, kot diferan lorizinn ek linflians kotwaye, langaz kreol zwe enn gran rol dan sa larmoni-la. 

Ki ou mesaz dan kad lazourne internasional langaz kreol ? 
Mo pou les zot avek enn extre enn poem ki’nn mo’nn ekrir ena inpe letan: «Depi lorizinn soufrans, to’nn pran nesans, dan rezistans. To’nn konn maronaz, dan to ti laz, liberte so laraz. Zanfan vinn gran, kas to lelan, pa pou lontan. Lindepandans zot koze, par twa pase, sanse linite...»